Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.
De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.
Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.
Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl
Betrouwbare Bronnen heeft ook een website met actuele informatie.
Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!
De Statenverkiezingen van 15 maart 2023 lieten grote verschuivingen zien in het politieke landschap. Alle reden voor Jaap Jansen en PG Kroeger om de feiten en de cijfers achter de cijfers onder de loep te nemen.
***
Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier
***
Want als de Boer Burger Beweging zestien Eerste Kamerzetels verovert, dan gaan er nog altijd 59 naar anderen. En als de grootste nieuwe partij van 2019 nu bijna verdwijnt en ingeruild wordt voor een andere 'grootste nieuwe partij' is er eens te meer reden om zowel die cijfers als de campagne zelf te analyseren.
Uit onderzoek van de Rabobank blijkt dat negen op de tien mensen het gevoel heeft 'dat het in ons land niet de goede kant op gaat'. Dit leeft dus heel breed, met het zwaartepunt van dat negatieve gevoel in regio's aan de randen van het land gelegen - van Zeeland tot in Noordoost-Groningen. Zelfs in gebieden waar burgers best wel content zijn over hun welvaart, is dat negativisme manifest. Tegen die achtergrond moet je de uitslag van deze verkiezingen begrijpen.
De cijfers laten daarbij enkele opvallende dingen zien. Jaap en PG signaleren dat op rechts de pro-Poetinpartijen zware klappen krijgen. Het CDA wist meer van de eigen kiezers van de Tweede-Kamerverkiezingen van 2021 vast te houden dan D66. Die laatste partij verloor ruim 20 procent van haar aanhang van toen aan PvdA en GroenLinks, die stevig overeind blijven in de Eerste Kamer. En de VVD wist niet te profiteren van de tweestrijd die Mark Rutte wilde creëren met die ‘linkse wolk’. Het forse verlies van het CDA blijkt ook nu weer gedomineerd door verlies aan het kerkhof en thuisblijvers.
Hoe zullen de partijen terugblikken op hun campagnes? De VVD zal moeten analyseren of de kunstmatige tweestrijd met ‘de erfenis van Joop den Uyl’, ongeloofwaardige beloften van Edith Schippers over lagere belastingen en joligheid van een premier bij talkshow Vandaag Inside (nota bene in oorlogstijd!) wel goed werkten. Ook het CDA moet de warrigheid van zijn boodschap - verschillende prominenten hielden heel verschillende betogen - tegen het licht houden. En alle partijen en veel media moeten zich afvragen waarom zij ‘die leuke Caroline van der Plas’ zo vaak zo makkelijk lieten wegkomen met loze beweringen.
Jaap en PG brengen het nieuwe politieke landschap in kaart. En dat is verrassend helder soms. In alle provincies zal BBB nu moeten leveren, als initiatiefnemer in de formaties. Hoe, met wie en welke zwaartepunten is direct een lakmoesproef. Vooraf niet-onderhandelbare eisen stellen over stikstof en gedwongen onteigening van boeren zal niet blijken te werken, gelet op de taak van de provincie als 'medebestuur'. En kan Van der Plas als eenpitter vanuit de Tweede Kamer al die enorm grote Statenfracties, eigen gedeputeerden en de fractie van zestien Eerste-Kamerleden politiek managen? Dit lukte Thierry Baudet noch Geert Wilders en dat leidde al snel tot versplintering.
Ook in de Senaat is het beeld helder. Alle vier de coalitiepartijen lieten veren, zodat onder hen vooral gedeelde smart heerst. Tegelijkertijd hebben zij met zowel de 'linkse wolk' als met BBB aan één partner genoeg voor - wellicht af en toe wisselende - meerderheden. VVD-leider Mark Rutte heeft als premier met een dergelijke situatie nu al dertien jaar ervaring.
De twee eerdere Statenverkiezingen die tot grote troebelen leidden kunnen hier leerzaam zijn. In 1966 duikelde het kabinet-Cals na grote winst van de Boerenpartij, maar toch vooral door interne perikelen van profilering tegen elkaar. In 1982 won juist de grootste regeringspartij - het CDA - terwijl de andere - de PvdA - zwaar gehavend was. Dit laatste is nu juist niet aan de orde. Wat betreft een 'Cals-effect' is het signaal van VVD-minister Micky Adriaansens Economische Zaken en Klimaat) een veeg teken dat kan leiden tot brandalarm. Zij stelde kort voor de verkiezingen plots het beleid van haar D66-collega Rob Jetten (op hetzelfde departement!) ter discussie. Is dit het begin van het einde voor Rutte IV?
***
Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!
Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Dat zou helemaal mooi zijn! Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl
***
Verder lezen
***
Verder luisteren
332 - De lange kleurrijke traditie van 'Boerenpartijen'
325 - De mythe van Joop den Uyl; het spookbeeld van Mark Rutte
323 - Paul Frissen en het gevaarlijke verlangen naar de integrale oplossing
277 - De VVD als risicofactor: wat is er aan de hand met Mark Rutte?
212 - Het CDA zoekt zichzelf, Richard van Zwol en Pieter Jan Dijkman wijzen de weg
208 - Max Weber: wetenschap als beroep en politiek als beroep
200 - De Heerser: Machiavelli's lessen zijn nog altijd actueel
176 – De verkiezingscampagne van 2021: onverwachte winnaars en verliezers
170 - Waarom linkse samenwerking altijd weer mislukt
141 – Hans Vijlbrief: een nieuwe relatie overheid-burger in de strijd tegen het populisme
89 - Voorzitter Jan Anthonie Bruijn over zijn onmisbare Eerste Kamer
28 - Eerste-Kamervoorzitter Ankie Broekers-Knol waarschuwt
31 – Populisten tot mislukken gedoemd
30 - De Uil van Minerva
26 - Fatale Statenverkiezingen in de geschiedenis
***
Tijdlijn
00:00:00 – Deel 1
00:31:40 – Deel 2
01:15:00 – Einde
Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.
