456 - De zeven crises van het kabinet-Schoof

History
Education
News

Eerste Kamer
Binnenhof
EUROPEES PARLEMENT
EUROPESE UNIE
Regering
Den Haag
Tweede Kamer
Politieke partij
Politiek

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.

De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.

Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.

Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl

Betrouwbare Bronnen heeft ook een website met actuele informatie.

Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Het gonst in Den Haag. Over asiel. Over Pieter Omtzigt. Over mest, over Dick Schoof, over Geert Wilders en wat al niet. Geruchten en veronderstellingen alom over een kabinetscrisis en wie die zou veroorzaken over wat. Intussen wil het met die ‘steile leercurve’ die premier Schoof voor zijn kabinet en zichzelf als wenkend perspectief zag niet erg vlotten. En ook dat verschijnsel is deel van de crisissfeer. Maar een kabinetscrisis? Nu al, na drie maanden?

Jaap Jansen en PG Kroeger verkennen wat er schuilgaat onder de geruchten en verwachtingen van een spoedige ondergang van de ‘extraparlementaire coalitie’. Is er wel een crisis en welke dan? Ze ontdekken er zeven tegelijk, waarvan de oplossing voor de een de deconfiture van de ander is. Zeven crises die elkaar verergeren en blokkeren tegelijk.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Deze aflevering bevat een advertentie van Lendahand.com, met het verhaal over Oliva's naaiatelier. gebruik de code BETROUWBAREBRONNEN500 tijdens het afrekenen van je eerste investering om de garantie te activeren. De code is geldig tot en met 31 december 2024. Lendahand staat onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten.

Heb je belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Zend een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en wij zoeken contact.

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst en een overzicht van al onze eerdere afleveringen vind je hier

***

1] De asielcrisis wordt gekenmerkt door het ontstaan van een crisis binnen de ministerraad en bij de PVV omdat het niet lukt een crisis te krijgen die men vanzelfsprekend en noodzakelijk tegelijk vond. De echte crisis is het ontbreken ervan.

Het kabinet verliest zich in semantiek over 'nood' of 'spoed', 'strengste ooit' of 'dragende motivering', maar slaagt er niet in die te definiëren en zelfs niet te verhelderen wat die motivering dragen zou.

Binnen het kabinet functioneert een soort crisiscomité. Deze 'Stuurgroep Tactiek en Timing EU' blijkt niet te sturen en in Europa ontactisch en slecht getimed op te treden. Minstens zo opvallend is wie er in zitten en wie niet.

2] De span of control van Geert Wilders is een tweede crisis binnen de coalitie. Zijn argwaan, autocratie en gebrek aan organisatie van zijn partij breken hem meer en meer op. De PVV-Kamerfractie disfunctioneert, die in het Europees Parlement laat Wilders nu al schieten. Zelf treedt hij op als semi-regeringsleider die met Viktor Orbán, Marine le Pen en anderen geopolitiek en 'Brussel-frustratie' poogt te bedrijven.

Het aansturen van Schoof, de PVV-ministers en de anderen in de coalitie leidt tot fouten - Wilders moest zijn 'kanjer' Marjolein Faber zeer scherp corrigeren - en tot verdere centralisatie van alle beslissingen. Wilders treedt dan op als 'misthoorn'. Hij is nu met Nicolien van Vroonhoven en Schoof het 'Centraal Comité' voor de migratieperikelen. Hoezo 'extraparlementair regeren door experts'?

3] Dick Schoofs leercurve is de derde crisis. Politiek ontbreekt het hem aan repertoire, zodat hij voortdurend vast zit aan dezelfde onmachtige reacties. Hoe Klever met haar 'Oeganda-plan' hem in Brussel voor gek zette is een luid signaal.

Met name NSC wilde een vacuüm in het Torentje en Wilders wilde zélf de coördinerende rol van een premier kapen. Zij kregen hun zin met Schoof, maar betalen er een hoge prijs voor. Thatcher zei al: "Being in power is like being a Lady. If you have to say you are, you are not."

4] Meest in het oog loopt de ambachtscrisis van het kabinet. De vier VVD-ministers blijven stil juist omdat hun competenties adequaat blijken. Bij de andere drie partners is het kommer en kwel. Faber is nu al oververmoeid, Judith Uitermark verlamt de besluitvorming, Femke Wiersma jaagt heel de Kamer tegen zich in ’t harnas, Agema vergist zich €300miljoen en Barry Madlener moet zijn hond uitlaten. Ongekend is de brief van de sg van Infrastructuur en Waterstaat aan zijn personeel over het gedrag van hun bewindsleden.

5] Vertrouwen is er binnen het kabinet volop, bezweert Schoof. In de Kamer is het onderling vertrouwen binnen de coalitie onder het nulpunt gezakt. Een echte vertrouwenscrisis. Vooral de grilligheden en het leiderschapsvacuüm in NSC eroderen de afstemming binnen de alliantie. Het 'pizzaberaad' wordt keer op keer afgezegd. De oppositie weet er wel raad mee en lokt NSC naar haar kant, waarna die partij onder hoongelach van Wilders of BBB moet inbinden.

6] NSC is een crisis op zichzelf, ook zonder de desastreuze peilingen. De partij versleet binnen een jaar al twee voorzitters en het boegbeeld is verzwakt en beschadigd. Omtzigt verloor in de zomer zijn greep op de gebeurtenissen, zoals bleek in de dagen voor Prinsjesdag. Zijn eigen team stuurde hem naar huis, ‘op doktersadvies’. Officieel heeft hij zich nog steeds niet ziek gemeld.

De plannen van het kabinet zijn – ondanks Omtzigts niet te verteren bezwaren in het nachtelijk beraad op Financiën - op geen enkel punt bijgesteld. De NSC-ministers volgen VVD-bewindsman Eelco Heinen. Inval-aanvoerder Nicolien van Vroonhoven is in een extreem anti-extraparlementaire positie verzeild: met Wilders en Schoof moet zij de asielcrisis oplossen, terwijl de ministers buitenspel zijn gezet. Lukt dit niet, dan zal de PVV haar, Omtzigts bemoeizucht en de ongrijpbare NSC-Kamerfractie de schuld toeschuiven.

7] Nóg een coalitiepartner glijdt allengs in een kabinet-bedreigende crisis. De BBB is in de Eerste Kamer heel groot, maar ook allesbehalve coherent. Senatoren overwegen bij hoofdelijke stemming dwars te gaan liggen. Daarmee wordt het onmogelijk de essentiële plannen van de coalitie met zekerheid door het parlement te krijgen. Hoe moet de BBB-partijleiding en premier Schoof hiermee omgaan?

Zeven crises in plaats van één.

In de echte wereld schreeuwen intussen échte crises om echte oplossingen en serieus strategisch handelen. Klimaat. Oorlog in Europa. En hét vraagstuk dat onze economie en onze welvaart bedreigt: het tekort aan personeel. Op een grote bijeenkomst van het bedrijfsleven met toppers van het beroepsonderwijs klonken daarover ernstige alarmsignalen. Bezuinigd wordt op precies die opleidingen en kenniscentra waar die tekorten aangepakt hadden kunnen worden.