245 - Oompje neemt de trein – de reis die China naar de 21e eeuw bracht

History
Education
News

Eerste Kamer
Binnenhof
EUROPEES PARLEMENT
EUROPESE UNIE
Regering
Den Haag
Tweede Kamer
Politieke partij
Politiek

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.

De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.

Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.

Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl

Betrouwbare Bronnen heeft ook een website met actuele informatie.

Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

In 1991 werd bovenop het Kremlin de rode vlag gestreken. Het einde van de Sovjet-Unie, niet lang na de mislukte coup tegen Gorbatsjov en Jeltsin, waarover ooggetuige Frans Timmermans vertelde in de vorige aflevering van Betrouwbare Bronnen. In geen land was de impact hiervan zo existentieel als in die andere communistische wereldmacht: China.

"Observeer kalm. Hou vast aan je lijn. Antwoord sober. En zorg dat je dingen gedaan krijgt." Dat was het eerste advies van de oude leider Deng Xiaoping aan zijn net aangetreden opvolgers. Maar daar bleef het niet bij. Jaap Jansen en PG Kroeger duiken in deze aflevering in de gebeurtenissen in het hart van de macht in China in de weken na de ondergang van het Sovjetrijk.

De analyse van Deng over de fouten van Moskou in de decennia sinds het impulsieve bewind van Nikita Chroesjtsjov was snijdend. Ook Gorbatsjov en die coupplegers vond hij eigenlijk maar amateurs zonder langetermijnvisie. Hij was nu 87 en trok zich langzaam terug als leider. Hij wilde een ordelijke, stabiele overgang van de macht. De chaos in Oost-Europa na de val van de Muur zorgde dat hij toch nog één keer moest ingrijpen. Deng aarzelde niet en deed dit op zijn eigen manier. Even subtiel als hard tegelijk.

In deze aflevering volgen we Deng Xiaoping precies 30 jaar geleden op zijn zogenaamd nostalgische wintervakantietrip ver weg van het bitterkoude, winterse Beijing naar het warme zuiden van China. Daar kon hij kalm aan doen en zich gezellig verpozen met zijn kleinzoontje en enkele vertrouwelingen met de trein en ook per schip over de Parelrivier. 'Shushu Hao' Deng, 'oud oompje' zou onder de radar van de staatsmedia en de partijbonzen voldongen feiten scheppen.

Het begint op het centraal station van Wuhan, waar de plaatselijke chefs hem bij de overstap op het perron gedag komen zeggen. Daar blijkt dat Deng zijn treinreis zorgvuldig gepland had en krachtige boodschappen ging verkondigen, verpakt als werkbezoeken en informele gesprekken met de hightech industrie en hervormingsgezinde partijchefs in de steden langs die Parelrivier.

'De Zuidelijke Reis' werd zo een fase van groot politiek gewicht in de ontwikkeling van China en daarmee van de geschiedenis van deze tijd. We varen mee op een boot over de rivier langs het tolhuis van de Qing-keizers en horen hoe Deng zijn reisgenoten uitlegt hoe hij de toekomst ziet van zijn land en de finesses van de ideologische ontwikkeling van socialisme en kapitalisme. De als relaxte vakantietrip verpakte politieke coup eindigt in Shanghai. Daar doet Deng iets dat hij in geen dertig jaar gedaan had. Hij gaat shoppen.

De impact van die weken in het warme zuiden na de winterse ondergang van het Sovjetimperium werkt door tot in onze tijd. Wie Xi Jinping ziet opereren en Poetin die vanuit Moskou Rusland weer een gevreesde wereldmacht wil laten lijken, kijkt naar de gevolgen van deze treinreis. En PG vond vond zelfs een zeer opmerkelijke tekst van Deng over Nederland, die laat zien hoe hij de coalitieverhoudingen in de Tweede Kamer op de voet volgde!

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt door donaties van luisteraars via de site Vriend van de Show. Sponsoring of adverteren is ook mogelijk. Stuur een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl en we nemen contact met u op!