342 - Willem-Alexander en het einde van de monarchie. Plus: zijn eigenzinnige voorgangers

History
Education
News

Eerste Kamer
Binnenhof
EUROPEES PARLEMENT
EUROPESE UNIE
Regering
Den Haag
Tweede Kamer
Politieke partij
Politiek

Wat gebeurt er voor en achter de schermen in de politiek? In de podcast Betrouwbare Bronnen praat Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers en hooggekwalificeerde deskundigen. Betrouwbare Bronnen koppelt Nederlandse politiek en beleid aan Europese en internationale ontwikkelingen.

De host van de podcast is Jaap Jansen, een politieke journalist die al zo’n dertig jaar op het Binnenhof werkt. In veel afleveringen koppelt historicus Pieter Gerrit Kroeger met diepgravende betogen en smeuïge anekdotes politieke geschiedenis aan de actualiteit van nu.

Nieuwe afleveringen van Betrouwbare Bronnen verschijnen doorgaans op dinsdag en vrijdag.

Reacties zijn welkom via Twitter @jaapjansen @pgkroeger en via betrouwbarebronnen@dagennacht.nl

Betrouwbare Bronnen heeft ook een website met actuele informatie.

Wilt u informatie over de mogelijkheid om te adverteren of te sponsoren, stuur dan een mailtje aan: adverteren@dagennacht.nl en we nemen zo snel mogelijk contact met u op!

Koning Willem-Alexander zit tien jaar op de troon en heeft een podcast. Toch is zijn aanzien en dat van de monarchie als instituut aan het afbladderen. Jaap Jansen en PG Kroeger kijken in historie en actualiteit naar de regelmatige worstelingen van de Oranjevorsten met hun politieke en symbolische rol, hun particuliere en publieke levens en hun pogingen daar een goed evenwicht in te vinden.

***

Op sommige podcast-apps kun je niet alles lezen. De complete tekst vind je altijd hier

***

Bij de recente presentatie van het boek van Jan Hoedeman De achilleshiel van de koning, monarchie onder druk was oud D66-leider Alexander Pechtold zeer openhartig. Maatschappelijke ontwikkelingen en een slonzige omgang van premier Mark Rutte met de rol en taken van het staatshoofd maken de vraag relevant of de monarchie op zijn eind loopt. Een ferm politiek besluit hierover is nodig, want je kunt dit onderwerp niet aan de Oranjes zelf overlaten, vindt Pechtold. Wat hem betreft stopt het sprookje na deze koning.

Wie met enige distantie kijkt, ziet een regelmatig terugkerende discussie over de rol van de koning en de wijze waarop die rol in elke Oranjegeneratie werd ingevuld. PG vertelt hoe de allereerste koning Willem I worstelde met zijn nieuwe functie in een geheel nieuw koninkrijk. Vol ijver ontpopte hij zich als een ware autocraat, een Nederlandse tsaar.

Maar zijn pogingen een nieuwe nationale eenheid af te dwingen liepen stuk op het idee dat hij dan ook een nationale kerk met zichzelf daarin als chef moest introduceren. Hij verspeelde de helft van zijn Nederlanden, de eensgezinde Hervormde Kerk, het respect van zijn vorstelijke collega's en ook van Haagse kringen. Gedesillusioneerd trad hij af.

Zijn kleinzoon Willem III verging het niet lang daarna weinig beter. Zijn strijd tegen Thorbeckes Grondwet raakte vermengd met particuliere besognes. Die leidden vervolgens bijna tot een Europese oorlog. De koning bleek een pion in een Bismarckiaans schaakspel waarvan hij geen idee had. De vijf miljoen gulden die hij voor Luxemburg dacht te kunnen inpikken gingen aan zijn neus voorbij. Pruisen won, Frankrijk stond met lege handen en aan het Binnenhof werden de koning en zijn kabinet afgefakkeld. De kiezers straften de strapatsen twee keer op een rij scherp af.

Ook koning Willem-Alexander worstelt met zijn rol nu de politieke aspecten daarvan gemarginaliseerd zijn, waarmee ook zijn symbolische betekenis verwatert. Pechtold waarschuwt zelfs voor het ontstaan van een vorstelijke versie van de Kardashians die voortdurend in beeld zijn en ophef en aandacht genereren.

Dat is te meer kwetsbaar omdat de 'onschendbaarheid' van Thorbeckes constructie uitgaat van het vermogen van de vorst juist nimmer voor ophef te zorgen en zich boven alles bekommert om de nationale stabiliteit.

Daarbij komt nog dat in ons land ook nog gehecht wordt aan een combinatie van allure én gewoonheid. Daarin de juiste balans vinden is steeds weer een lastige evenwichtsoefening. De podcast van de koning laat ook dat onbedoeld merken.

***

Deze aflevering is mede mogelijk gemaakt met donaties van luisteraars die we hiervoor hartelijk danken. Word ook vriend van de show!

Heeft u belangstelling om in onze podcast te adverteren of ons te sponsoren? Stuur voor informatie een mailtje naar adverteren@dagennacht.nl

***

Verder lezen

Het boek van Jan Hoedeman. Vrienden van de show kunnen meedingen naar een exemplaar van dit interessante boek. Informatie hoe, ontvang je via de mail of kun je lezen op Vriend van de show (alleen als je vriend bent!)