Geschiedenis voor herbeginners

History
Education
Society & Culture

History
Education
Geschiedenis
Onderwijs

PODCAST - Jonas, Filip, Benjamin en Laurent duiken als gepassioneerde geschiedenisliefhebbers diep in het verleden, om het heden te begrijpen. Deze historische podcast - over oude beschavingen, recente wereldconflicten en alles daartussenin - serveert met veel enthousiasme heldere verhalen en kritische inzichten op maat van iedereen die geschiedenis wil (her)ontdekken. Geen debat te complex, geen huisje te heilig. Volg de reeks ook op Facebook en Instagram.

Wil je adverteren in deze podcast? Neem contact op met adverteren@dagennacht.nl

1. Eerste Wereldoorlog - deel 1: Wat was de Groote Oorlog?

waarin we even kort en krachtig zeggen wat van WOI een wereldoorlog maakte en we hem afbakenen in tijd.

WIJ ZIJN:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Clark, C. (2013). Slaapwandelaars. Hoe Europa in 1914 ten oorlog trok. Amsterdam, Nederland: De Bezige Bij.
Draye, G., Creyghton, C., & Verhaegen, S. (2009). Passages. De negentiende eeuw. Averbode, België: Averbode.
Melching, W. (2014, July 1). Het begin van de Eerste Wereldoorlog. Retrieved from https://www.historischnieuwsblad.nl/eerstewereldoorlog/artikelen/het-begin-van-de-eerste-wereldoorlog/index.html
Reeks: 1914 - 1918. Tot aan de IJzer. (2014). Retrieved from https://www.standaard.be/tot-aan-de-ijzer

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

2. Eerste Wereldoorlog - deel 2: Welke oorzaken wijzen historici aan voor de Eerste Wereldoorlog?

waarin we het internationale klimaat aan de vooravond van WOI bestuderen.

WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

3. Eerste Wereldoorlog - deel 3: Welke oorzaken wijzen historici aan voor de Eerste Wereldoorlog? (vervolg)

waarin we van enkele hoofdrolspelers de nationale agenda onder de loep nemen.

WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Clark, C. (2013). Slaapwandelaars. Hoe Europa in 1914 ten oorlog trok. Amsterdam, Nederland: De Bezige Bij. Draye, G., Creyghton, C., & Verhaegen, S. (2009). Passages. De negentiende eeuw. Averbode, België: Averbode.
Melching, W. (2014, July 1). Het begin van de Eerste Wereldoorlog. Retrieved from https://www.historischnieuwsblad.nl/eerstewereldoorlog/artikelen/het-begin-van-de-eerste-wereldoorlog/index.html
Reeks: 1914 - 1918. Tot aan de IJzer. (2014). Retrieved from https://www.standaard.be/tot-aan-de-ijzer

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

4. Eerste Wereldoorlog - deel 4: Waar klonk het eerste schot van de Eerste Wereldoorlog?

waarin een dramatische moord wordt gepleegd op de Oostenrijks-Hongaarse troonopvolger Frans Ferdinand door de Bosnische Serviër Gavrilo Princip. Waarschuwing: spannende aflevering!

WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Clark, C. (2013). Slaapwandelaars. Hoe Europa in 1914 ten oorlog trok. Amsterdam, Nederland: De Bezige Bij.
Draye, G., Creyghton, C., & Verhaegen, S. (2009). Passages. De negentiende eeuw. Averbode, België: Averbode.
Melching, W. (2014, July 1). Het begin van de Eerste Wereldoorlog. Retrieved from https://www.historischnieuwsblad.nl/eerstewereldoorlog/artikelen/het-begin-van-de-eerste-wereldoorlog/index.html
Reeks: 1914 - 1918. Tot aan de IJzer. (2014). Retrieved from https://www.standaard.be/tot-aan-de-ijzer

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

5. Eerste Wereldoorlog - deel 5: Hoe leidde dit eerste schot tot een internationaal conflict?

waarin de moord op het aartshertogelijke paar tot een kettingreactie leidt zonder weerga en de wereld op een wereldconflict afstevent.

WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Clark, C. (2013). Slaapwandelaars. Hoe Europa in 1914 ten oorlog trok. Amsterdam, Nederland: De Bezige Bij.
Draye, G., Creyghton, C., & Verhaegen, S. (2009). Passages. De negentiende eeuw. Averbode, België: Averbode.
Melching, W. (2014, July 1). Het begin van de Eerste Wereldoorlog. Retrieved from https://www.historischnieuwsblad.nl/eerstewereldoorlog/artikelen/het-begin-van-de-eerste-wereldoorlog/index.html
Reeks: 1914 - 1918. Tot aan de IJzer. (2014). Retrieved from https://www.standaard.be/tot-aan-de-ijzer

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

6. Franse Revolutie - proloog: Vorstelijk absolutisme, Lodewijk XIV en Versailles

waarin we kijken naar het vorstelijk absolutisme, en hoe Lodewijk XIV dit in de praktijk bracht.
WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)
ERRATA en andere aanvullingen:
- Lodewijks vader, Lodewijk XIII, is niet gedood in een adellijke opstand. Johan Op de Beeck schrijft in zijn onderstaande werk dat hij vermoedelijk is overleden aan de ziekte van Chron. De Versailles-politiek van Lodewijk XIV was wellicht ingegeven door het feit dat hij zélf in 1649 de hoofdstad heeft moeten ontvluchten tijdens "La Fronde", een adellijke opstand. Hij was op dat ogenblik elf, dus tijdens het regentschap van zijn moeder en kardinaal Mazarin.
- De casus Lodewijk XIV wordt gebruikt om vorstelijk absolutisme uit te leggen. Hierdoor komt de focus te liggen op zijn machtsverwerving en -bestendiging. Lodewijk XIV afbeelden enkel en alleen als machtswellusteling is echter niet genuanceerd genoeg. Voor een vollediger portret, verwijzen we graag naar de bronnen hieronder.
- De afschildering van Versailles als een "stinkend, onhygiënisch oord", is in onze aflevering niet genuanceerd genoeg. Aan onze bronnenlijst onderaan hebben we een interessant Franstalig artikel toegevoegd, dat ons waarschuwt voor het projecteren van ONZE normen op het verleden. In Versailles bestonden ook alternatieve (bijv. droge) manieren van reiniging.
MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Boelens, S. B., Geuens, K. G., Hosten, F. H., & Latré, B. L. (2015). Memoria 4. Kalmthout, België: Pelckmans.
op de Beeck, J. (2018). De Zonnekoning. Glorie & schaduw van Lodewijk XIV. Antwerpen, België: Horizon.
Le Roy Ladurie, E. (1999). Het leven aan het Franse hof. Amsterdam, Nederland: Bakker.
Gareil, et al. “Hygiène à Versailles : Bain, Dentifrice Et Chaise Percée !” Plume D'histoire, 2 Apr. 2020, plume-dhistoire.fr/hygiene-a-versailles-bain-dentifrice-et-chaise-percee/?fbclid=IwAR3NZjEUYNcTFnprNMEtF4vYD31LYkoUPK6FDELWQX5YWE82IkC0qCerrag.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

7. Franse Revolutie - deel 1: Waarom was het ancien régime in Frankrijk onhoudbaar geworden?

waarin de driestandenmaatschappij, het vorstelijk absolutisme, de nieuwe ideeën van de Verlichting en een gat in de Franse staatskas zorgen voor een dodelijke cocktail die het ancien régime onhoudbaar maakt.

WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

met BIJDRAGEN van:
Alejandra Theus (Marie Antoinette)

ERRATA en andere aanvullingen:
- Een brioche is niet, zoals we zeggen, brood van lagere kwaliteit. Het is integendeel juist een zacht zoet wittebrood, licht en luchtig, eigenlijk meer cake dan brood. Het doet echter weinig af aan de bijklank van Marie Antoinettes zogezegde uitspraak, wel integendeel.
- Een luisteraar verwonderde zich over het Franse accent van Marie Antoinette, als Oostenrijkse. Dit is niet geheel onterecht. Frans was een taal die werd gesproken aan het Oostenrijkse hof, samen met Duits (de eerste taal) en Italiaans. De meeste teruggevonden brieven van Marie Antoinette zijn in het Frans, zelfs die naar haar moeder, keizerin Maria-Theresia. Marie Antoinettes biograaf Antonia Frasier (2002) zegt over haar talenkennis dat ze slecht schreef in alle hoftalen en dat conversaties met haar sowieso in horten en stoten verliepen.

MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Boelens, S. B., Geuens, K. G., Hosten, F. H., & Latré, B. L. (2015). Memoria 4. Kalmthout, België: Pelckmans.
Hartmans, R. (2015). Niemand wilde een revolutie. Historisch Nieuwsblad, (7), 54–61. Retrieved from https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/44677/robespierre-en-de-terreur-van-de-franse-revolutie.html
Visser, Y. (2019, October 27). Marie Antoinette (1755-1793) – Koningin van Frankrijk. Retrieved from https://historiek.net/marie-antoinette-koningin-frankrijk/69065/
De Vos, A. (2019, May 17). Een leeghoofd onder het mes. De Standaard. Retrieved from https://www.standaard.be
Zweig, S. (2019). Marie Antoinette (1st ed.). Utrecht, Nederland: IJzer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

8. Franse Revolutie - deel 2: Hoe begon de Franse Revolutie?

waarin we zien hoe de de Franse Revolutie eigenlijk vrij gematigd begon en bestuderen hoe bloederig de bestorming van de Bastille nu eigenlijk was.

Met BIJDRAGEN van:
Geerard Van de Walle (Lodewijk XVI) en Liesbeth Oomen, Nico Krols, Laetitia Vandueren, Andy Naets, Louis Swaan en Thomas Desmed (woedende Parijse menigte)

WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

ERRATA en andere aanvullingen:
- Waarom werd Versailles niet afgebroken tijdens de Franse Revolutie? Zelfs de revolutionairen bleven het als een Frans monument beschouwen. Het werd wel helemaal leeggehaald, het interieur werd in 17.000 loten geveild, alle koninklijke symbolen (bijv. lelies) werden verwijderd. De monarchie zou er nooit meer terugkomen, zelfs niet wanneer ze later, na Napoleon, wordt hersteld. Het kostte te veel. Napoleon III (neefje van) gebruikte het af en toe als ceremoniële locatie. Later in de 19e eeuw wordt nagedacht over een museale functie en begint traag een restauratie, met de twee wereldoorlogen als onderbreking. Wat je vandaag ziet, is dus grotendeels restauratie dat er ook dankzij een schenking van J.D. Rockefeller is gekomen in de jaren '20.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

9. Franse Revolutie - deel 3: Waarom radicaliseerde de revolutie?

waarin we nadenken over hoe revoluties in het algemeen radicaliseren, en waarom de Franse Revolutie in het bijzonder dat deed.

WIJ ZIJN nog altijd: Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Boelens, S. B., Geuens, K. G., Hosten, F. H., & Latré, B. L. (2015). Memoria 4. Kalmthout, België: Pelckmans.
Hartmans, R. (2015). Niemand wilde een revolutie. Historisch Nieuwsblad, (7), 54–61. Retrieved from https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/44677/robespierre-en-de-terreur-van-de-franse-revolutie.html
Visser, Y. (2019, October 27). Marie Antoinette (1755-1793) – Koningin van Frankrijk. Retrieved from https://historiek.net/marie-antoinette-koningin-frankrijk/69065/
De Vos, A. (2019, May 17). Een leeghoofd onder het mes. De Standaard. Retrieved from https://www.standaard.be
Zweig, S. (2019). Marie Antoinette (1st ed.). Utrecht, Nederland: IJzer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.

10. Franse Revolutie - deel 4: Hoe bereikte de Franse Revolutie een bloederige climax?

waarin we de guillotine overuren zien draaien en we Marie Antoinette naar het schavot begeleiden.

Met BIJDRAGEN van:
Alejandra Theus (Marie Antoinette)

WIJ ZIJN nog altijd:
Jonas Goossenaerts (inhoud en vertelstem) en Filip Vekemans (montage)

ERRATA en opmerkingen:
- Voor de guillotine moest een slachtoffer niet knielen. Je werd horizontaal op een plank gelegd en er zo "ingeschoven".
- De "Place de la révolution" (vandaag "Place de la concorde") heette voor de revolutie "Place Louis XV" en niet "Place royale".
- Het is moeilijk om exacte dodentallen te geven voor de Terreur: hoewel dag per dag de executies werden gepubliceerd, zijn er twee golven geweest van de Terreur, of je enkel Parijse slachtoffers telt of niet en of je alleen de guillotine opneemt in je cijfers (in Lyon werd met kanonnen op slachtoffers geschoten en in Nantes werden burgers in de Loire verdronken). Het gaat om vele tienduizenden.
- Volgens een luisteraar was het onwaarschijnlijk dat Marie Antoinette de laatste biecht had geweigerd, omdat het Oostenrijkse huis van Habsburg (haar dynastie) zo katholiek was. Maar dit was echter omdat het om een priester ging die het "burgerlijk wetboek van de clerus" had moeten zweren van de revolutionairen, en die daarom in ogen van katholieken dus "geen echte" priester was.
- Wanneer Lodewijk XVI sterft, zat Marie Antoinette nog opgesloten in de Temple (een verdieping hoger). Ze werd pas naar de Conciergerie overgebracht voor haar proces.
- Op de tekening van Marie Antoinette door J.-L. David, was ze op weg naar haar executie, niet gezeten in haar cel.
- Guillotin heeft niet de Guillotine uitgevonden. Het toestel bestond al in de jaren 1200, hij was de man achter de wet op 'gelijke doodstraf' en 'pijnloze doodstraf' voor iedereen. Hij was Girondijns, en zijn naam geven aan het toestel was een manier waarop de Jakobijnen (de rivalen van de Girondijnen) hem in een slecht daglicht plaatsten.

MEER WETEN? Onze geraadpleegde en geciteerde bronnen:
Boelens, S. B., Geuens, K. G., Hosten, F. H., & Latré, B. L. (2015). Memoria 4. Kalmthout, België: Pelckmans.
Hartmans, R. (2015). Niemand wilde een revolutie. Historisch Nieuwsblad, (7), 54–61. Retrieved from https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/44677/robespierre-en-de-terreur-van-de-franse-revolutie.html
Visser, Y. (2019, October 27). Marie Antoinette (1755-1793) – Koningin van Frankrijk. Retrieved from https://historiek.net/marie-antoinette-koningin-frankrijk/69065/
De Vos, A. (2019, May 17). Een leeghoofd onder het mes. De Standaard. Retrieved from https://www.standaard.be
Zweig, S. (2019). Marie Antoinette (1st ed.). Utrecht, Nederland: IJzer.

Zie het privacybeleid op https://art19.com/privacy en de privacyverklaring van Californië op https://art19.com/privacy#do-not-sell-my-info.